2.2.1.世間極成真實

tatra laukikānāṃ sarveṣāṃ yasmin vastuni saṃketasaṃvṛtisaṃstavanāgamapraviṣṭayā buddhyā darśanatulyatā bhavati tadyathā pṛthivyāṃ pṛthivyaiveyaṃ nāgniriti| yathā pṛthivyāmevamagnāvapsu vāyau rūpeṣu śabdeṣu gandheṣu raseṣu spraṣṭavyeṣu bhojane pāne yāne vastre alaṅkāropavicāre bhāṇḍopaskare gandhamālyavilepane nṛtyagītavāditre āloke strīpuruṣaparicaryāyāṃ kṣetrāpaṇagṛhavastuni sukhaduḥkhe duḥkhamidaṃ na sukhaṃ sukhamidaṃ na duḥkhamiti| samāsata idamidaṃ nedam| evamidaṃ nānyatheti niścitādhimuktigocaro yadvastu sarveṣāmeva laukikānāṃ paraṃparāgatayā saṃjñayā svavikalpa-prasidvaṃ na cintayitvā tulayitvopaparīkṣyodgṛhītam| idamucyate lokaprasiddhatattvaṃ|

云何世間極成真實?謂一切世間於彼彼事隨順假立世俗串習悟入覺慧所見同性,謂地唯是地非是火等。如地,如是水、火、風,色、聲、香、味、觸,飲、食、衣、乘、諸莊嚴具、資產什物、塗香華鬘、歌舞伎樂、種種光明、男女承事、田園邸店宅舍等事,當知亦爾,苦唯是苦非是樂等,樂唯是樂非是苦等。以要言之,此即如此非不如此,是即如是非不如是,決定勝解所行境事;一切世間從其本際展轉傳來想自分別共所成立,不由思惟籌量觀察然後方取,是名世間極成真實。(大正30.486b16-26)

Among these, [the first] is the similarity in seeing among all the worldly by way of the understanding penetrated into, in conformity with linguistic agreement, convention and familiarity / habits, with regard to an object-base (vastu). For example, with regard to earth, “it is precisely earth, not fire.” Just as with earth, likewise for fire, water, wind, forms, sounds, odours, tastes, tangibles, food, drink, vehicles, garment, adornments, utensils, perfume, garlands, ointment, dance, song, musical show, lights, courtship between men and women, field, shop, household object; with regard to happiness and suffering, “this is suffering, not happiness; this is happiness, not suffering.” In brief, “this is this, and not that.” And likewise, “this is thus, and not otherwise.” It is the activity-domain of determined conviction in this manner - that object-base (vastu) universally established among all the worldly by one‘s conceptualization through ideation / notion successively passed down. It is grasped without having been pondered, weighed, / deliberated or investigated. This is said to be the reality universally established by the world (idam ucyate lokaprasiddhaṃ tattvam). (FT 2.2.1)

 

tatra laukikānāṃ sarveṣāṃ

tatra loka+ika+anām sarveṣām

一切世間

[世間一切]

tatra : adv., meaning “among these”

laukikānām : m.gen.pl. of laukika(adj.)

sarveṣām : m.gen.pl. of sarva(adj.)

yasmin vastuni


於彼彼事

yasmin : rel.pron. of vastuni, n.loc.sg. of yad

vastuni : n.loc.sg. of vastu

saṃketasaṃvṛtisaṃstavānugamapraviṣṭayā buddhyā

sam+keta(cit)–sam+vṛti(vṛ)– sam+stava(stu)–anu+gama(gam)–pra+viṣṭayā(viś) buddhyā

[DN: °saṃstavanāgama°; TK: °saṃstavānugama°]

假立-世俗-串習- 隨順-悟入覺慧

saṃketa– : m.noun

saṃvṛti– : f.noun

saṃstava– : m.noun

anugama– : m.noun

°praviṣṭayā : cpd., f.instr.sg. of °praviṣṭā(ppp.) buddhyā

buddhyā : f.instr.sg. of buddhi

darśanatulyatā bhavati

darśana(dṛś)–tulya(tul)+tā bhavati(bhū)

所見同性

darśana– : n.noun

°tulyatā : cpd., f.nom.sg., tulya(adj.) with f.abs.su.

bhavati : pres. 3rd sg.

tadyathā tat yathā

tat : pron., n.nom.sg. of tad

yathā : adv.

adverbial phrase meaning “for example”

pṛthivyāṃ pṛthivy eveyaṃ nāgniriti

pṛthivyām pṛthivī eva iyam na agniḥ iti

[DN: pṛthivyaiveyaṃ; TK: pṛthivy eveyaṃ]

地唯是地非是火

pṛthivyām : f.loc.sg. of pṛthivī

pṛthivī : f.nom.sg. of pṛthivī

eva : ind.

iyam : dem., f.nom.sg. of idam

na : ind.

agniḥ : m.nom.sg. of agni

iti : ind.

     

yathā pṛthivyāmevamagnāvapsu vāyau

yathā pṛthivyām evam agnau apsu vāyau

如地如是火水風

yathā : adv.

pṛthivyām : f.loc.sg. of pṛthivī

evam : ind.

agnau : m.loc.sg. of agni

apsu : f.loc.pl. of ap

vāyau : m.loc.sg. of vāyu

rūpeṣu śabdeṣu gandheṣu raseṣu spraṣṭavyeṣu

色聲香味觸

rūpeṣu : n.loc.pl. of rūpa

śabdeṣu : m.loc.pl. of śabda

gandheṣu : m.loc.pl. of gandha

raseṣu : m.loc.pl. of rasa

spraṣṭavyeṣu : n.loc.pl. of spraṣṭavya

bhojane pāne yāne vastre

飲食衣乘

[食飲乘衣]

bhojane : n.loc.sg. of bhojana

pāne : n.loc.sg. of pāna

yāne : n.loc.sg. of yāna

vastre : n.loc.sg. of vastra

alaṅkāropavicāre

alaṅkāra–upavicāre

諸莊嚴具

alaṅkāra– : m.noun

°upavicāre : cpd., m.loc.sg. of °upavicāra

bhāṇḍopaskare

bhāṇḍa–upaskare

資產什物

bhāṇḍa– : m.noun

°upaskare : cpd., m.loc.sg. of °upaskara

gandhamālyavilepane

gandha–mālya–vilepane(lip)

塗香華鬘

[-華鬘-]

gandha– : m.noun

mālya– : n.noun

°vilepane : cpd., n.loc.sg. of °vilepana

nṛtyagītavāditre

nṛtyagītavāditre

nṛtya(nṛt)–gīta(gai)–vāditre

歌舞伎樂

[--伎樂]

nṛtya– : n.noun

gīta– : ppp.

°vāditre : cpd., n.loc.sg. of °vāditra

āloke

光明

m.loc.sg. of āloka

strīpuruṣaparicaryāyāṃ

strī–puruṣa–pari+caryāyām(car)

男女承事

[--承事]

strī– : f.noun

puruṣa– : m.noun

°paricaryāyām : cpd., f.loc.sg. of °paricaryā

kṣetrāpaṇagṛhavastuni

kṣetra–āpaṇa–gṛha–vastuni

田園邸店宅舍等事

kṣetra– : n.noun

āpaṇa– : m.noun

gṛha– : m.noun

°vastuni : cpd., n.loc.sg. of °vastu

sukhaduḥkhe

sukha–duḥkhe

[於樂苦]

sukha– : n.noun

°duḥkhe : cpd., n.loc.sg. of °duḥkha

duḥkhamidaṃ na sukhaṃ sukhamidaṃ na duḥkhamiti

duḥkham idam na sukham sukham idam na duḥkham iti

苦唯是苦非是樂等

樂唯是樂非是苦等

duḥkham : n.nom.sg. of duḥkha(adj.)

idam : dem., n.nom.sg. of idam

na : ind.

sukham : n.nom.sg. of sukha(adj.)

iti : ind.

     

samāsata sam+āsa+taḥ

以要言之

adv.

idamidaṃ nedam

idam idam na idam

此即如此非不如此

[此即此非彼]

idam : dem., n.nom.sg. of idam

na : ind.

     

evamidaṃ nānyatheti

evam idam na anyathā iti

是即如是非不如是

[是即如是非餘]

evam : ind.

idam : dem., n.nom.sg. of idam

na : ind.

anyathā : adv., meaning “another, otherwise”

iti : ind.

niścitādhimuktigocaro

niś+cita(ci)–adhi+mukti(muc)–gocaraḥ

決定勝解所行

niścita– : ppp.

adhimukti– : f.noun

°gocaraḥ : cpd., m.nom.sg. of °gocara

yadvastu

yat vastu

yat : rel.pron., n.nom.sg. of yad

vastu : n.nom.sg. of vastu

sarveṣāmeva laukikānāṃ

sarveṣām eva loka+ika+anām

一切世間

sarveṣām : m.gen.pl. of sarva(adj.) laukikānām

eva : ind.

laukikānām : m.gen.pl. of laukika(adj.)

paraṃparāgatayā saṃjñayā

paraṃ+parā–ā+gatayā(gam) saṃjñayā(jñā)

展轉傳來想

paraṃparā– : f.noun

°āgatayā : cpd., f.instr.sg. of °āgatā(ppp.) saṃjñayā

saṃjñayā : f.instr.sg. of saṃjñ­ā

svavikalpaprasiddhaṃ

sva+vi+kalpa(kỊp)–pra+siddham(sidh)

[DN: svavikalpa-prasidvaṃ]

自分別共所成立

svavikalpa– : m.noun

°prasiddham : cpd., n.nom.sg. of °prasiddha(ppp.) vastu in the same sentence

na cintayitvā tulayitvopaparīkṣyodgṛhītam

na cintayitvā(cint) tulayitvā(tul) upa+pari+īkṣya(īkṣ) ut+gṛhītam(grah)

不由思惟籌量觀察然後方取

na : ind.

cintayitvā, tulayitvā, upaparīkṣya : all ger.

udgṛhītam : n.nom.sg. of udgṛhīta(ppp.) vastu

     

idamucyate lokaprasiddhatattvaṃ

idam ucyate(vac) loka–prasiddha(sidh)– tat+tva+m

是名世間極成真實

idam : dem., n.nom.sg. of idam

ucyate : pass., pres. 3rd sg.

loka– : m.noun

prasiddha– : ppp.

°tattvam : cpd., n.nom.sg. of tattva(pron. tat with n.abs.su. tva)