sa
cetpunaryathaivābhilāpo yeṣu dharmeṣu yasminvastuni pravartate
tadātmakāste dharmā vā tadvastu syāt| evaṃ sati bahuvidhā
bahavaḥ svabhāvā ekasya dharmasyaikasya vastuno bhaveyuḥ| tat
kasya hetoḥ| tathā hyekasmindharme ekasminvastuni bahuvidhā
bahavo bahubhirabhilāpaiḥ prajñaptaya upacārāḥ kriyante| na
ca bahuvidhānāñca bahūnāṃ prajñaptivādānāṃ niyamaḥ
kaścidupalabhyate| yadanyatamena prajñaptivādenaikena tasya
dharmasya tasya vastunaḥ tādātmyaṃ tanmayatā tatsvabhāvatā
syānnānyairavaśiṣṭaiḥ prajñaptivādaiḥ|
tasmātsakalavikalaiḥ sarvaprajñaptivādaiḥ sarvadharmāṇāṃ
sarvavastūnāṃ nāsti tādātmyaṃ nāsti tanmayatā nāsti
tatsvabhāvatā|
若於諸法諸事隨起言說,即於彼法彼事有自性者,如是,一法一事應有眾多自性。何以故?以於一法一事制立眾多假說而詮表故。亦非眾多假說詮表決定可得,謂隨一假說,於彼法彼事有體、有分、有其自性,非餘假說。是故一切假說若具不具,於一切法、於一切事,皆非有體、有分、有其自性。(大正30.488a20-27)
sacetpunaryathaivābhilāpo
←
sacet punaḥ yathā eva abhi+lāpaḥ(√lap)
[DN: sa cet]
|
若隨言說
|
sacet
: adv.
punaḥ,
eva : both ind.
yathā
: adv.
abhilāpaḥ : m.nom.sg. of
abhilāpa
|
yeṣu
dharmeṣu yasminvastuni ←
yeṣu dharmeṣu
yasmin vastuni
|
於諸法諸事
|
yeṣu :
rel.pron. of dharmeṣu, m.loc.pl. of yad
dharmeṣu
: m.loc.pl. of dharma
yasmin :
rel.pron. of vastuni, n.loc.sg. of yad
vastuni : n.loc.sg. of vastu
|
pravartate(√vṛt)
|
起
|
pres. 3rd sg. ātm.
|
tadātmakās
←
tat–ātmakāḥ
|
彼自性
|
tat–
: pron., n.
°ātmakāḥ : cpd.,
m.nom.pl. of °ātmaka(adj.)
|
te dharmā vā
tadvastu ←
te dharmāḥ
vā tat vastu
|
彼法彼事
|
te :
pron., m.nom.pl. of tad
dharmāḥ
: m.nom.pl. of dharma
vā :
ind.
tat :
pron., n.nom.sg. of tad
vastu : n.nom.sg. of vastu
|
syāt
← syāt(√as)
|
有
|
opt. 3rd sg.
|
|
|
|
evaṃ sati ←
evam sati(√as)
|
如是
|
evam :
ind.
sati :
m.loc.sg. of sant(pr.p.)
loc.absol. meaning “this being so,
…”
|
bahuvidhā
bahavaḥ svabhāvā ←
bahu–vidhāḥ
bahavaḥ svabhāvāḥ
|
眾多自性
|
bahu–
: adj.
°vidhāḥ
: cpd., m.nom.pl. of °vidha(adj.) →
svabhāvāḥ
bahavaḥ
: m.nom.pl. of bahu(adj.) →
svabhāvāḥ
svabhāvāḥ : m.nom.pl. of
svabhāva
|
ekasya
dharmasyaikasya vastuno ←
eka+sya
dharma+sya eka+sya vastu+naḥ
|
一法一事
|
ekasya :
m.gen.sg. of eka(adj.)
→ dharmasya
dharmasya
: m.gen.sg. of dharma
ekasya :
n.gen.sg. of eka(adj.)
→ vastunaḥ
vastunaḥ : n.gen.sg. of
vastu
|
bhaveyuḥ ←
√bhū+a+ī+yuḥ
|
應有
|
opt. 3rd pl.
|
|
|
|
tat kasya hetoḥ
|
何以故
|
tat :
connective
kasya
: interr.pron., m.gen.sg. of ka
hetoḥ : m.gen.sg. of hetu
|
|
|
|
tathā
hyekasmindharme ekasminvastuni
←
tathā hi
eka+smin dharme eka+smin vastuni
|
以於一法一事
|
tathā :
adv.
hi :
ind.
tathā hi
: adverbial phrase meaning “because”
ekasmin :
m.loc.sg. of eka(adj.)
→ dharme
dharme
: m.loc.sg. of dharma
ekasmin :
n.loc.sg. of eka(adj.)
→ vastuni
vastuni : n.loc.sg. of vastu
|
bahuvidhā
bahavo bahubhirabhilāpaiḥ ←
bahu–vidhāḥ bahavaḥ bahubhiḥ
abhilāpaiḥ(√lap)
|
眾多假說
|
bahu–
: adj.
°vidhāḥ
: cpd., m.nom.pl. of °vidha(adj.) →
upacārāḥ
bahavaḥ
: m.nom.pl. of bahu(adj.) →
upacārāḥ
bahubhiḥ
: m.instr.pl. of bahu(adj.) →
abhilāpaiḥ
abhilāpaiḥ : m.instr.pl.
of abhilāpa
|
prajñaptaya ←
prajñaptaye(√jñā)
|
而詮表故
|
f.dat.sg. of prajñapti
|
upacārāḥ kriyante(√kṛ)
|
制立
|
upacārāḥ
: m.nom.pl. of upacāra
kriyante : pass., pres. 3rd
pl.
|
|
|
|
na ca
|
亦非
|
na, ca : both ind.
|
bahuvidhānāñca
bahūnāṃ prajñaptivādānāṃ ←
bahu–vidhānām
ca bahūnām prajñapti–vādānām
|
眾多假說詮表
|
bahu–
: adj.
°vidhānām
: cpd., m.gen.pl. of °vidha(adj.) →
°vādānām
ca :
ind.
bahūnām
: m.gen.pl. of bahu(adj.) →
°vādānām
prajñapti–
: f.noun
°vādānām : cpd.,
m.gen.pl. of °vāda
|
niyamaḥ(√yam)
|
決定
|
m.nom.sg. of niyama
|
kaścidupalabhyate
←
kaś+cit
upa+labhyate(√labh)
|
可得
|
kaścit
: indefinite pron., m.nom.sg. of ka
with su. cit
upalabhyate : pass., pres.
3rd sg.
|
|
|
|
yadanyatamena
prajñaptivādenaikena ←
yat anyatamena prajñapti–vādena ekena
|
謂隨一假說
|
yat :
rel.pron., n.nom.sg. of yad
anyatamena
: m.instr.sg. of anyatama
prajñapti–
: f.noun
°vādena
: cpd., m.instr.sg. of °vāda
ekena : m.instr.sg. of
eka(adj.) → °vādena
|
tasya dharmasya tasya vastunaḥ
|
於彼法彼事
|
tasya :
pron., m.gen.sg. of tad
dharmasya
: m.gen.sg. of dharma
tasya :
pron., n.gen.sg. of tad
vastunaḥ : n.gen.sg. of
vastu
|
tādātmyaṃ
tanmayatā tatsvabhāvatā
syān ←
tāt–ātmyam tat–mayatā tat–svabhāvatā
syāt(√as)
|
有體有分有其自性
|
tāt–
: adv.
°ātmyam
: cpd., n.nom.sg. of °ātmya(adj.)
tat–
: pron., n.
°mayatā
: cpd., f.nom.sg., maya(adj.) with f.abs.su. tā
tat–
: pron., n.
°svabhāvatā : cpd., f.nom.sg., svabhāva(m.)
with f.abs.su. tā
syāt : opt. 3rd
sg.
|
nānyairavaśiṣṭaiḥ
prajñaptivādaiḥ ←
na anyaiḥ ava+śiṣṭaiḥ(√śiṣ)
prajñapti–vādaiḥ
|
非餘假說
|
na :
ind.
anyaiḥ
: m.instr.pl. of anya(adj.)
→ °vādaiḥ
avaśiṣṭaiḥ
: m.instr.pl. of avaśiṣṭa(ppp.) →
°vādaiḥ
prajñapti–
: f.noun
°vādaiḥ : cpd.,
m.instr.pl. of °vāda
|
|
|
|
tasmātsakalavikalaiḥ
sarvaprajñaptivādaiḥ ←
tasmāt sa+kala–vi+kalaiḥ sarva–prajñapti–vādaiḥ
|
是故一切假說若具不具
[是故若具不具一切假說]
|
tasmāt
: n.abl.sg. of tad used as adv.
sakala–
: adj.
°vikalaiḥ
: cpd., m.instr.pl. of °vikala(adj.) →
°vādaiḥ
sarva–
: adj.
prajñapti–
: f.noun
°vādaiḥ : cpd.,
m.instr.pl. of °vāda
|
sarvadharmāṇāṃ
sarvavastūnāṃ ←
sarva–dharmāṇām
sarva–vastūnām
|
於一切法於一切事
|
sarva–
: adj.
°dharmāṇām
: cpd., m.gen.pl. of °dharma
sarva–
: adj.
°vastūnām : cpd.,
n.gen.pl. of °vastu
|
nāsti
tādātmyaṃ ←
na asti(√as)
tāt–ātmyam
|
非有體
|
na :
ind.
asti :
pres. 3rd sg.
tāt–
: adv., meaning “as that”
°ātmyam : cpd., n.nom.sg.
of °ātmya(adj.)
|
nāsti
tanmayatā ←
na asti
tat–mayatā
|
非有分
|
na :
ind.
asti :
pres. 3rd sg.
tat–
: pron., n.
°mayatā : cpd., f.nom.sg.,
maya(adj.) with f.abs.su. tā
|
nāsti
tatsvabhāvatā ←
na asti
tat–svabhāvatā
|
非有其自性
|
na :
ind.
asti :
pres. 3rd sg.
tat–
: pron., n.
°svabhāvatā : cpd., f.nom.sg., svabhāva(m.)
with f.abs.su. tā
|
|
|
|